نهنگ ارز دیجیتال کیست؟ آشنایی با غول‌های مهم و بزرگ بازار
فلسفه ارزهای دیجیتال از بین بردن تمرکز است. این دارایی‌ها ساخته شدند تا تمرکز در مدیریت اقتصاد را از بین ببرند. این هدف جذاب هرچند تا حدودی در بخش‌های زیادی محقق شد اما رسیدن به نقطه ایده‌آل آن ممکن نیست.
نهنگ ارز دیجیتال مهم‌ترین فعال بازار است. ارزهای دیجیتال بازار متمرکزی نیستند و کسی نمی‌تواند آنها را به‌صورت متمرکز مدیریت کند. این یعنی یک نهاد یا شخص نمی‌تواند قوانین بازار را تعیین کند. اجتماع دارایی اما در هر بازاری باعث قدرت گرفتن نقطه تجمع خواهد شد. در هر بازار اقتصادی افرادی که بیشترین دارایی را دارند، قدرت بیشتری هم دارند. خبر خوب اینکه در بازار ارزهای دیجیتال برخلاف سایر بازارهای موازی قدرت این قدرتمندان کمتر است. در این بازار هر خرید و فروش ارز دیجیتال می‌تواند مثل موجی در یک اقیانوس، رفته رفته قدرت بگیرد.
در این مقاله مفهوم قدرت در بازارهای اقتصادی یا آن‌طور که جامعه میگوید «نهنگ» را بررسی می‌کنیم. در این بررسی به یک پرسش بسیار حساس و مهم پاسخ می‌دهیم:
آیا بازار ارزهای دیجیتال را نهنگ‌ها اداره و مدیریت می‌کنند؟
فهرست مطالب
تمرکز سرمایه و بحران‌های ناشی از آن
ساتوشی ناکاموتو بیت کوین را برای حذف تمرکز در دنیای اقتصاد خلق کرد. ایده اصلی این است که کسی نتواند دارایی‌های مردم عادی را کنترل کند. کسی نباشد که به آنها بگوید حق دارند چقدر دارایی داشته باشند و چه زمانی مجبور خواهند بود دارایی خود را بفروشند. برای اینکه بدانیم چرا این مسئله برای نابغه‌ای مثل ساتوشی و تیم نوابغ همراهش تا این حد مهم بود، بد نیست نگاهی به تاریخ داشته باشیم:
سال ۲۰۰۸ اقتصاد جهان شاهد بدترین بحران مالی قرن بود. این بحران بسیار پیچیده که اثرات آن هنوز هم دیده می‌شود به دلایل متعددی بروز کرد. چارلز موری اقتصاددان و فیلسوف اما تمام این پرونده چند میلیون صفحه‌ای را در چند جمله خلاصه کرد:
آمریکا یک بحران اقتصادی بیشتر ندارد و آن دولت فدرال است. آنها با قدرت بی انتهایی که دارند اقتصاد این کشور و کل اقتصاد دنیا را گروگان گرفته‌اند. افراد باهوش از فشاری که دولت فدرال به اقتصاد جهانی وارد می‌کند استفاده کردند و مردمی که نمی‌توانستند وام‌شان را پس بدهند، مجبور کردند دوباره وام بگیرند.
تعریف موری یک ستون فقرات دارد: تمرکز دولت فدرال آمریکا روی اقتصاد. تریلیون‌ها دلار ضرر، میلیون‌ها بیکار و میلیاردها جان از دست رفته در اثر بحران‌های اقتصادی ثمره نهایی این تمرکز بودند. ساتوشی اولین نفری نبود که به فکر تغییر افتاد؛ او در واقع اولین نفری بود که موفق شد محصولی غیرمتمرکز خلق کند که واقعا کار می‌کرد.
نهنگ ارز دیجیتال و تولدِ ترس دوباره از تمرکز
اکوسیستم ارزهای دیجیتال در سال‌های ابتدایی هیچ شباهتی به اکوسیستم اقتصاد بین‌الملل نداشت. دنیایی غیر متمرکز که کوچک‌ترین فعالیت در آن باید به تایید گروه زیادی از انسان‌ها می‌رسید. هرچند بسیاری تلاش کردند بیشتر از ۵۰ درصد قدرت شبکه بیت کوین را در اختیار بگیرند و آن را به نفع خود تغییر دهند اما هرگز موفق نشدند.
اوضاع از زمانی که بیت کوین بحران سال ۲۰۱۷ را پشت سر گذاشت اما تغییر کرد. بازگشت قیمت به محدوده‌های بالای هزار دلار، نگاه‌ها را دوباره به ارزهای دیجیتال معطوف کرد. کاربران زیادی به امید تکرار نشدن بحران سال ۲۰۱۷ شروع به خرید بیت کوین کردند. آنها مدتی بعد و با رسیدن بیت کوین به مرز ۲۰ هزار دلار افراد ثروتمندی بودند.
تجمع ثروت بین تعداد بسیار محدودی کاربر و تولد نهنگ ارز دیجیتال باعث شد وحشت بروز بحران وارد دنیای رمز ارزها شود. مدتی بعد اما این وحشت فروکش کرد. نهنگ‌های این بازار اغلب در کف اقیانوس آرام گرفتند. فعالیت آنها اغلب به خریدهای مختصر محدود بود. این رفتار یعنی آنها به آینده امیدوارند و زمانی که بیشتر سود خودشان مطرح باشد، آسیبی به بازار نخواهند زد. تعریف نهنگ در بازار هر ارزی متفاوت است. برای مثال کاربرانی که بیشتر از هزار بیت کوین داشته باشند نهنگ بیت کوین نامیده می‌شوند. این معیار برای ارزهایی که هارد کپ بالاتری دارند، بسیار بالاتر است. برای مثال یک نهنگ دوج کوین بیشتر از ۳۶ میلیارد کوین در اختیار دارد.
نهنگ‌های رمز ارزی به کاربران کمک می‌کنند
فعالیت تمام کاربران دنیای ارز دیجیتال زیر ذره‌بین همه قرار دارد. اوضاع در بازارهای مهمی مثل بیت کوین داغ‌تر هم هست. کوچک‌ترین فعالیتی توسط هزاران سایت و حساب کاربری توییتر رصد می‌شود. نهنگ‌های بازار بسیار بیشتر از کاربران دیگر تحت نظر قرار دارند. هرچند اغلب نهنگ‌های رمز ارزی ناشناس فعالیت می‌کنند اما کوچک‌ترین تلاش آنها برای دستکاری بازار ممکن است به سقوطی بزرگ تبدیل شود. این سقوط بزرگ ثروت این نهنگ‌ها را از بین خواهد برد. در نتیجه نفع آنها در کنترل رفتارهای خود است.
کارشناسان توصیه می‌کنند کاربران همیشه رفتارهای نهنگ‌ها را زیرنظر داشته باشند. ناگفته پیداست که اخبار مهم پیش از عموم جامعه به آنها می‌رسد. انجام تراکنش توسط نهنگ‌ها ممکن است نشانه‌ای بر تغییر روند بازار باشد. همچنین تمایل نهنگ‌ها به نگه داشتن یک توکن حتما نشانه پیش‌بینی مناسب برای آن توکن خواهد بود.
شناخت انواع نهنگ ارز دیجیتال
اغلب نهنگ‌های رمز ارز در یکی از این پنج گروه قرار می‌گیرند:
صرافی‌های بزرگ
تمام صرافی‌های ارز دیجیتال بزرگ دنیا حجم قابل توجهی از مهم‌ترین ارزهای دیجیتال را در اختیار دارند. این دارایی‌ها علاوه‌بر اینکه پشتیبانی مالی این مراکز به‌شمار می‌روند، ممکن است به آنها در انجام معامله‌های مختلف کمک کنند.
ثروتمندان
امروزه بسیاری از افراد ثروتمند به ارزهای دیجیتال علاقه نشان داده‌اند. هیچ‌کدام از این افراد به دلایل امنیتی درباره دارایی‌های رمز ارزی خود صحبت نمی‌کنند اما گفته می‌شود دستکم ۵۰ درصد افراد حاضر در لیست ۱۰ ثروتمند جهان، نهنگ یکی از ارزهای دیجیتال است.
استیبل کوین‌های مهم
استیبل کوین‌هایی مانند تتر، نهنگ‌های غول‌پیکر بازار به‌شمار می‌روند. این کوین‌ها می‌توانند در طول زمانی کوتاه توکن ایجاد کنند یا توکن سوزی کنند. البته نقل و انتقال‌هایی که در اثر ایجاد یا توکن سوزی انجام می‌شود، نتیجه دیگری به جز انجام تراکنش‌ها ندارد. خرید تتر توسط کاربران به قدرت گرفتن این نهنگ بازار کمک زیادی می‌کند.
خلافکارها
امروزه پلیس بین‌الملل اغلب نهنگ‌های بزرگ بازارهای ارز دیجیتال که دارایی خود را از راه خلاف به دست آورده‌اند شناسایی و غیرفعال کرده است. مشهورترین آنها بازار راه ابریشم بود که در سال ۲۰۱۳ تعداد ۱۴ هزار و ۴۰۰ بیت کوین داشت. مهم‌ترین نهنگ خلافکار فعال، سارق صرافی بیتفینیکس است. این سارق سال ۲۰۱۶ تمام دارایی این صرافی را سرقت کرد. در حال حاضر این وال توسط مراکز رصد به‌شدت زیرنظر است و کاربران شبکه از انجام تراکنش با آن منع شده‌اند.
خریداران باستانی
کاربرانی که در ابتدای عرضه یک ارز دیجیتال حجم زیادی از آن را در قیمت‌های بسیار پایین خریده‌اند و این دارایی را هنوز حفظ کرده‌اند، گروه دیگری از نهنگ‌های بازار به‌شمار می‌روند. بسیاری از این نهنگ‌ها که به آنها نهنگ‌های باستانی گفته می‌شود مدت‌ها پیش فعالیت خود را متوقف کرده‌اند. برای مثال تعدادی ولت بیت کوین با دارایی‌های چند هزار بیت کوینی از سال ۲۰۱۰ تا امروز دست‌نخورده باقی مانده‌اند.
مهم‌ترین نهنگ ارز دیجیتال و یک سوال بزرگ
مهم‌ترین نهنگ بازار کسی نیست جز شخص ساتوشی ناکاموتو. پیش‌بینی می‌شود خالق بیت کوین یک میلیون کوین در اختیار داشته باشد. ارزش این دارایی در تابستان ۱۴۰۰ بیش از ۴۰ میلیارد دلار است. نکته مهم اما نه ارزش مادی این ولت بلکه ارزش مدیریتی آن است. امروزه تهیه چنین دارایی بیت کوینی تقریبا محال است. در واقع چنین حجمی از بیت کوین هرگز در بازار وجود نخواهد داشت. نرخ استخراج باتوجه به سختی شبکه هرگز از سطحی که بتوانیم این حجم از بیت کوین در بازار داشته باشیم پایین‌تر نخواهد آمد. هیچ نهنگی هم حاضر نخواهد بود حجم مورد نیاز برای ساخت چنین ولت غول‌آسایی را تامین کند.
ساتوشی ناکاموتو در واقع با ساخت این ولت خود را برای همیشه به قدرتمندترین چهره شبکه تبدیل کرده است. شاید این ولت اصلا در دسترس نباشد و دارایی‌های آن برای همیشه از دست رفته باشند اما در شبکه‌ای که ۲۱ میلیون هارد کپ دارد، ولت یک میلیونی همه کاره است.
ویتالیک بوترین خالق روس اتریوم هم نهنگ بسیار مهم به‌شمار می‌رود. این نابغه جوان ۳۴۴ هزار توکن در اختیار دارد و مهم‌ترین نهنگ اتریوم جهان است. جد مک‌کالب بنیان‌گذار ریپل هم بیش از ۴.۴ میلیارد دلار ریپل در اختیار دارد.
نهنگ ارز دیجیتال بازار را کنترل نمی‌کند
مهم‌ترین پرسشی که درباره نهنگ‌ها وجود دارد این است که آیا آنها بازار را کنترل می‌کنند؟ پاسخ دقیق و شفاف به این پرسش، ممکن نیست. در تئوری آنها می‌توانند بازار را کنترل کنند. کوچک‌ترین تحرکی در دارایی‌های یک نهنگ مي‌تواند روی روند بازار تاثیر داشته باشد. در عمل اما در بسیاری موارد چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. بازار ارزهای دیجیتال برپایه اعتماد عمومی استوار است. هر ارزی فقط زمانی رشد می‌کند و به جایگاه مناسبی می‌رسد که اعتماد عمومی را جلب کرده باشد. کوچک‌ترین خدشه به این اعتماد به معنی پایان کار آن ارز خواهد بود. به همین دلیل است که پروژه‌های تازه در ابتدای کار تیم فنی و برنامه‌های خود را عمومی می‌کنند. این کار باعث افزایش اعتماد می‌شود.
در چنین شرایطی فعالیت مخرب یک نهنگ می‌تواند تمام رشته‌ها را پنبه کند. اگر جامعه بداند که گروهی متشکل از چند نفر محدود می‌خواهند با تبانی قیمت ارز X را پایین بیاروند و بعد از اینکه خرید کردند دوباره با تبانی آن را بالا ببرند، هرگز سراغ آن ارز نخواهد رفت. ارزهای دیجیتال در نبود استخراج‌کننده، کاربر و NODE، هرچقدر هم با ارزش باشند خیلی زود از بین خواهند رفت. اولین ضرر در چنین شرایطی متوجه نهنگ ارز دیجیتال خواهد بود.
به‌بیان دیگر باید گفت نهنگ‌های یک ارز دیجیتال می‌توانند قیمت‌ها را دستکاری کنند اما با اینکار خیلی زود خود را نابود کرده‌اند. البته این مسئله درباره تمام ارزها صادق نیست. ارزهای مهمی مثل بیت کوین، اتریوم و ریپل به راحتی تحت تاثیر نهنگ‌ها قرار نمی‌گیرند. اساسا نهنگ‌های این ارزها رقبا یکدیگر به‌شمار می‌روند و منافع مشترکی ندارند که برای آنها تبانی کنند.
ویلی وو تحلیل‌گر برجسته ارزهای دیجیتال در این‌باره میگوید:
همان‌طور که از نمودار هفتگی جریان ورودی بیت کوین سرمایه‌گذاران کوچک (با موجودی کمتر از یک بیت کوین) پیداست، این سرمایه‌گذاران خرد هستند که روندهای صعودی را راه می‌اندازند. زمانی که آنها دست از خرید بردارند به معنی هشداری برای شکل‌گیری یک روند نزولی است. آنها دست از خرید بر نمی‌دارند. نهنگ‌ها تنها روندهای کوتاه‌مدت را در دست دارند و این یکی از ثابت‌ترین الگوهای رفتاری [بازار] است. در بازه‌های زمانی گسترده‌تر نهنگ‌ها، دلفین‌ها و کوسه‌ها (سرمایه‌گذاران متوسط) را به‌عنوان محرک روند صعودی بازار در نظر می‌گیرم. اما این جریان سرمایه‌گذاران خرد است که میانه و پایان مسیر روند صعودی بازار را رهبری می‌کند.
ردیابی نهنگ ها در بازار ارز دیجیتال
بسیار مهم است که بدانیم نهنگ‌ها چه رفتارهایی دارند. این دانش کمک می‌کند رفتارهای بعدی این بازیگرانِ مهم بازار را پیش‌بینی کنیم. البته آنالیز رفتار نهنگ‌ها کار ساده‌ای نیست. برای این کار باید بازار را لحظه به لحظه و دقیق زیرنظر داشته باشیم. آنالیز هر اتفاق کوچک یا بزرگ در بازار در نهایت به آنالیز رفتاری نهنگ‌ها ختم می‌شود. چنین تسلطی روی بازار برای هیچ کاربری ممکن نیست. رسیدن به چنین سطحی از تسلط در واقع نیازمند منابع مالی بسیار قوی و صرف زمان بسیار زیاد خواهد بود. پس راه حل چیست؟ گروهی از دانشمندان ابزارهایی طراحی کرده‌اند که با صرف وقت و هزینه بسیار کمتر نسبت به حالت عادی نهنگ‌های بازار را زیرنظر می‌گیرند.
whale-alert
مهم‌ترین مرجع بررسی دقیق رفتار نهنگ‌ها، پلتفرم whale-alert است. این پتلفرم رایگان با کمک داده‌های بلاک چین تمام تراکنش‌ها را بررسی و آنالیز می‌کند. whale-alert تراکنش‌های بزرگ یا تراکنش‌هایی که از ولت‌های باستانی انجام شوند را به اطلاع عموم می‌رساند. با توجه به حجم معاملات و اطلاعاتی که این وبسایت ارائه می‌دهد به راحتی می‌توانیم متوجه جابه جایی ها بزرگ رمزارزها و یا حرکت وال ها باشیم.
Whalemap
پلتفرم Whalemap رایگان نیست. این پلتفرم به کاربرانی که هزینه ساخت حساب کاربری ویژه را پرداخت کنند اطلاعات دقیق و موثقی از فعالیت‌های انجام شده روی بلاک چین ارائه می‌کند.
می‌خواهم یک نهنگ باشم
وسوسه تبدیل شدن به نهنگ ارز دیجیتال در وجود هر علاقه‌مندی دیده می‌شود. چطور می‌شود به یک نهنگ تبدیل شد؟ اگر شما هم این پرسش را دارید همین ابتدا باید گفت که ارزهای بزرگ را فراموش کنید. نه ما نه خیلی از ثروتمندان جهان نمی‌توانیم به نهنگ بیت کوین یا نهنگ اتریوم تبدیل شویم. چرا؟ چون حجم کوین مورد نیاز برای تبدیل شدن ما به نهنگ در بازار وجود ندارد. از کجا می‌توانید بیشتر از هزار بیت کوین پیدا کنید؟ فقط شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری غول‌آسا (شرکت‌هایی بزرگ‌تر از مایکروسافت) می‌توانند چنین خریدهایی انجام دهند.
پس باید نهنگ شدن را فراموش کنیم؟ نه لزوما. هنوز ارزهای جذابی در بازار وجود دارند که قیمت چندانی ندارند. هرکسی می‌تواند با دانش اقتصادی و سرمایه کافی برنامه‌ریزی بلندمدت انجام دهد و به نهنگ این ارزها تبدیل شود.
اگر تصمیم گرفتید بخشی از سرمایه خود را به نهنگ شدن اختصاص دهید فراموش نکنید که در حال رقابت با کوسه‌ها و دلفین‌ها هستید؛ این رقابت ممکن است به برد یا باخت منجر شود پس خیلی مراقب سرمایه خود باشید.