به‌نظر می‌رسد تاریخ دارایی‌های بشر درحال تغییر است؛ شکل‌های جدید دارایی رفته رفته جای اشکال قدیمی‌تر را می‌گیرند و بشر به داشتن دارایی‌های جدید عادت می‌کند.
ارز دیجیتال را باید شکل جدید دارایی دانست. امروز و چندین قرن پس از اینکه بشر برای جابه‌جایی «ارزش» از دارایی‌های مثل محصولات کشاورزی و دام‌پروری استفاده می‌کرد، دارایی‌های او به کدهای پیچیده و امن تبدیل شده‌اند. تاریخچه دارایی نشان می‌دهد انسان برای پوشش نقص‌های موجود در سیستم مالی و اقتصادی خود همواره راه‌های جدیدی پیش گرفته است. خرید و فروش رمز ارز راه جدید ما برای عبور از روش‌های قدیمی گذشته‌اند که با نیازهای امروز ما هم‌خوانی ندارند.
آشنایی با مفاهیم کلی این دارایی‌های جدید یک ضرورت است. حتی اگر امروز احساس نمی‌کنید به این دانش «نیاز» دارید باید بدانید در این مقاله قرار است درباره اصول اولیه سیستم‌های مالی در آینده نزدیک صحبت کنیم بنابراین دیر یا زود شما هم باید این مفاهیم را بشناسید.
فهرست مطالب
ارز دیجیتال چیست؟
اجازه دهید از ابتدا شروع کنیم. پاسخ به این پرسش بنیادین می‌تواند در شکل‌گیری نگرش کلی ما به موضوع کمک زیادی کند. ارزهای دیجیتال شکلی از پول الکترونیکی هستند که با کمک علم رمزنگاری ساخته می‌شوند. ماهیت این ارزها غیرمتمرکز است؛ یعنی هیچ شخص یا نهادی عملکرد شبکه آن‌ها را مدیریت نمی‌کند. مدیریت شبکه برعهده تمام اعضای آن قرار دارد.
به‌بیان دیگر می‌توان گفت: رمز ارزها، دارایی‌هایی هستند که در شبکه‌ای کاملا امن و رمزنگاری شده توسط «مردم» اداره می‌شوند.
اندرو واگنر نویسنده برجسته «بیت کوین مگزین» ارز رمزنگاری شده را اینطور تشریح می‌کند:
ارز دیجیتال به‌عنوان یک واحد پولی یا واسطه تبادل (جدا از واسطه‌های فیزیکی مانند اوراق بانکی یا سکه) بر پایه اینترنت تعریف می‌شود. این دارایی ویژگی‌هایی مشابه با پول فیزیکی دارد اما تراکنش‌های انتقال سرمایه را به‌صورت آنی و بدون مرز بین افراد انجام می‌دهد. پول‌های مجازی و ارز رمزی هر دو از نمونه‌های پول‌های دیجیتال هستند اما برعکس این عبارت صحیح نیست. در واقع نمی‌توان پول دیجیتال را به این دو گروه محدود کرد.
رمز ارزها چطور متولد می‌شوند؟
ارزهای دیجیتال هم مثل سایر دارایی‌ها قابل خرید و فروش هستند. برای خرید و فروش دارایی رمز ارزی باید به صرافی رمز ارز مراجعه کرد.
بیشتر بخوانید: صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز چه تفاوت‌هایی دارند و چطور کار می‌کنند؟
پرسش اصلی اما این است که این دارایی چطور به‌وجود می‌آید؟ پاسخ این پرسش استخراج است. استخراج، فرآیند صرف توان محاسبه برای پردازش تراکنش‌ها، ایمن‌سازی شبکه و تولید کوین‌های جدید است. توان محاسبه یک استخراج‌کننده در عمل برای حل مسائل ریاضی بسیار پیچیده‌ای به کار گرفته می‌شود که انسان از انجام آن عاجز است. رایانه‌های معمولی هم برای انجام چنین پروسه‌های پیچیده‌ای به سال‌ها زمان نیاز دارند بنابراین شبکه بیت کوین به استخراج‌کننده‌هایی با سخت‌افزار و نرم‌افزار قدرتمند نیاز دارد.
شایان ذکر است که سختی استخراج یک ارز دیجیتال به میزان فعالیت سایر استخراج‌کننده‌های آن بستگی دارد. در حقیقت این فرآیند یک مسابقه برای حل سریع‌تر مسائل ریاضی است؛ هرچه رقبای بیشتر و قوی‌تری وجود داشته باشند برنده شدن در این مسابقه سخت‌تر خواهد بود.
ارز دیجیتال چطور کار می‌کند؟
شبکه‌های ارزهای دیجیتال مدل‌های متفاوتی دارند. ارزهای مشهور منجمله بیت کوین از مدل «اثبات کار» استفاده می‌کنند. در این مدل استخراج‌کننده‌های فعال در شبکه تراکنش‌ها را تایید و ثبت می‌کنند.
این مدل‌های مختلف در بلاک چین‌ها که با نام «الگوریتم‌های اجماع» یا سازوکارهای توافق جمعی شناخته می‌شود، نحوه به‌اتفاق نظر رسیدن مشارکت‌کنندگان شبکه را در مورد تایید کردن یا نکردن یک تراکنش در شبکه تعیین می‌کنند.
تراکنش ارزهای دیجیتال به صورت همتا به همتا (P2P) عمل می‌کند و براساس مدل استفاده شده، نیاز به واسطه‌ها را از بین می‌برند.
فرآیند تراکنش‌ها
زمانی که کاربر درخواست انجام یک تراکنش را ثبت می‌کند، استخراج‌کننده‌ها شروع به بررسی صحت انجام آن تراکنش می‌کنند. این کامپیوترها وضعیت دارایی مبدا و صحت اطلاعات مقصد را بررسی می‌کنند. پس از تایید صحت این اطلاعات، داده‌های موردنظر کاربر به مقصد مورد نظر او منتقل می‌شود.
پس از انجام این تراکنش تمام نسخه‌های بلاک چین در تمام کامپیوترهای شبکه به‌روزرسانی می‌شوند. به این ترتیب این تراکنش فقط یک بار قابل انجام است و دارایی منتقل شده فقط با ثبت درخواست تراکنش جدید قابل بازگشت است؛ به‌بیان دیگر وقتی شما مقداری از دارایی رمز ارزی خود را به دیگران منتقل می‌کنید، دیگر آن دارایی در اختیار شما نخواهد بود.
در جریان تایید اعتبار یک تراکنش، کاربر باید ثابت کند صاحب دارایی است. این کار با ارسال رمزنگاری شده کلید خصوصی انجام می‌شود. کاربر کلید خصوصی خود را در یک تابع هش، مشابه هشی که بلاک‌ها را به‌هم مرتبط کرده وارد می‌کند. به این فرآیند «امضای digest» گفته می‌شود. برای آشنایی با مفهوم کلید خصوصی راهنمای کیف پول ارز دیجیتال را مطالعه کنید.
تفاوت ارزهای رمزنگاری شده با ارزهای معمول چیست؟
مهم‌ترین تفاوت دارایی‌های رمزارزی با دارایی‌های معمول، ناشناس بودن مالکان این دارایی‌ها است. یکی از دلایل اصلی خلق رمز ارزها حذف ناظر بیرونی بود. آدرس کیف پول کاربران در شبکه ارز دیجیتال شامل اطلاعات هویتی آن‌ها نمی‌شود. این آدرس‌ها شامل زنجیره‌ای بسیار طولانی و پیچیده از حروف و اعداد هستند.
ارزهای رمزنگاری شده نیاز به تایید دولت یا نهاد مرجع ندارند. کاربران می‌توانند بدون نیاز به چنین تاییدیه‌هایی که در حقیقت باعث قدرت گرفتن برخی دولت‌ها و نهادها در سیستم اقتصاد بین‌الملل شده‌اند از دارایی‌های رمزنگاری شده استفاده کنند.
تراکنش‌های روی شبکه رمزارزها هم قابل پیگیری، دستکاری و توقف نیستند. در واقع هیچ نهادی نمی‌تواند یک کاربر را از داشتن دارایی دیجیتال محروم کند یا از انجام تراکنش‌های او جلوگیری کند. این قابلیت باعث می‌شود قوانین یک طرفه قدرت‌های اقتصادی منجمله قوانین تحریمی علیه کشورها در بستر ارز دیجیتال بی‌معنی باشند.
ارزهای دیجیتال همچنین بسیار امن‌تر از دارایی‌های معمول هستند. سیستم رمزنگاری کلیدهای عمومی و خصوصی باعث می‌شود کاربران بتوانند به راحتی و بدون نگرانی از این دارایی‌ها استفاده کنند.
ارزهای دیجیتال چند نوع دارند؟
رمز ارزها به دسته تقسیم می‌شوند:
به تمام کوین‌هایی که پس از بیت کوین خلق شدند، آلت کوین گفته می‌شود. گروهی از کوین‌ها از کدهای اولیه بیت کوین ساخته شده‌اند یا به اصطلاح یک فورک از بیت کوین هستند.
برخی کوین‌های دیگر مانند اتریوم و ریپل شبکه خود را بدون استفاده از کدهای بیت کوین ساخته‌اند. این بلاک چین‌ها اغلب برای کاربردهای بیشتری به جز پول دیجیتال ایجاد شده‌اند. توکن‌ها دسته دیگری از ارزهای دیجیتال هستند که بر بستر یک پلتفرم مانند اتریوم یا ایاس ساخته می‌شوند. توکن‌ها بلاک چین جداگانه‌ای ندارند و برای اجرای تراکنش‌های خود از قدرت بلاک چین اصلی کمک می‌گیرند.
توکن‌ها طی عرضه اولیه در ازای تامین سرمایه جمعی به سرمایه‌گذاران اعطا می‌شوند. توکن‌ها کاربردهای مخصوص خودشان را دارند و نمی‌توان آن‌ها را به چشم یک ارز دید. برای مثال «دنتال کوین» برای جمع‌آوری و انتقال اطلاعات مربوط به دندان‌پزشکی ساخته شده است. توکن‌ها نیز به دو دسته توکن‌های اوراق بهادار و توکن‌های کاربردی تقسیم می‌شوند.
دلیل محبوبیت ارز دیجیتال چیست؟
کارشناسان می‌گویند حذف واسطه‌ها، قوانین دست و پاگیر و مشکلات ذاتی پول‌های معمول مهم‌ترین دلیل محبوبیت ارزهای دیجیتال است. صاحبان این دارایی‌ها می‌توانند با پرداخت کارمزد بسیار کم نسبت به شبکه بانکی و بدون تحمل سختی‌های انتقال دارایی از یک بانک به بانک دیگر، دارایی دیجیتال خود را منتقل کنند.
ناشناس بودن تراکنش‌ها را نیز می‌توان دلیل دیگر محبوبیت رمز ارزها دانست. کاربران این شبکه بدون نگرانی از رصد شدن توسط یک ناظر بیرونی می‌توانند فعالیت‌های اقتصادی خود را انجام دهند.
علاوه‌بر این‌ها فناوری به کار رفته در خلق ارزهای رمزنگاری شده برای بسیاری از کاربران جذاب است. این فناوری با کمک علم ریاضی امکان تقلب و کلاهبرداری را از بین برده است. چنین شبکه امنی برای کاربرانی با دارایی‌های زیاد بسیار جذاب است.
جمع‌بندی
دانستیم که ارزهای دیجیتال شکل جدیدی از دارایی هستند که بر بستر بلاک چین خلق شده‌اند. این ارزها با کمک علم ریاضی امکان تقلب و کلاهبرداری را از بین برده‌اند و کاربران آن‌ها به‌صورت ناشناس در شبکه فعالیت می‌کنند. نهاد ناظری در شبکه رمزارزها وجود ندارد و تمام کاربران در مدیریت آن نقش دارند.
همچنین با روند کار ارزهای رمزنگاری شده آشنا شدیم و دلیل محبوبیت آن‌ها را بررسی کردیم. شما چرا به رمزارزها علاقه دارید و آینده آن‌ها را چطور می‌بینید؟