ایلان ماسک را بهتر بشناسید؛ نهنگ ارز دیجیتال، آدم فضایی یا نابغه؟

نگاهی به زندگی ایلان ریو ماسک جذاب خواهد بود. مخترع، کارآفرین، نهنگ ارز دیجیتال یا هر لقبی که برای او در نظر بگیریم نمی‌توانیم از اهمیت او نگوییم. ماسک که یکی از مهم‌ترین و مشهورترین چهره‌های دنیای فناوری به‌شمار می‌رود زندگی پرفراز و نشیبی سپری کرده است. این فرزند خانواده مهاجر اهل آفریقای جنوبی مسیری باورنکردنی طی کرد تا به جایی رسید که کوچک‌ترین حرکتش برای چندین اکوسیستم مهم اهمیت ویژه‌ای دارد.

بررسی زندگی افرادی چون ماسک درس‌های بسیاری زیادی خواهد داشت. زندگی‌نامه افرادی چون او نکته‌هایی بسیار مهم در بر دارد که می‌تواند تغییرات زیادی در مسیر زندگی افراد دیگر ایجاد کند.

ایلان ماسک مهاجرزاده‌ای عاشق کامپیوتر

ایلان ریو ماسک ۲۸ ژوئن ۱۹۷۱ در شهر پرتوریا متولد شد. پرتوریا پایتخت اداری آفریقای جنوبی است. مادر ایلان فعال صنعت مد و پدرش مهندس الکترومکانیک بود. ایلان ۹ ساله بود که والدینش طلاق گرفتند. پدر خانواده او و خواهر و برادر کوچک‌ترش را با خود به آمریکا برد. یک سال بعد خرید اولین کامپیوتر زندگی ایلان، او را عاشق کرد.

کامیپوتر Commodore VIC-20 این پسر پرشور را درگیر خود کرد. ایلان شروع کرد به یاد گرفتن برنامه‌نویسی کرد. ۱۲ ساله بود که با زبان برنامه‌نویسی «بیسیک» اولین بازی کامپیوتری خود را ساخت. این بازی Blaster نام داشت و ۵۰۰ دلار درآمد برای خانواده ماسک به ارمغان آورد.

پس از اتمام تحصیل در دبیرستان، ماسک در سال ۱۹۸۹ (درست قبل از تولد ۱۸ سالگی) برای اینکه بتواند از خدمت سربازی در ارتش آفریقای جنوبی فرار کند، پس از اینکه توانست از طریق مادرش شهروندی کانادا را به دست بیاورد به این کشور مهاجرت کرد. او درباره‌ی خدمت سربازی می‌گوید:

من با خدمت نظامی مشکلی ندارم؛ اما به نظرم خدمت در ارتش آفریقای جنوبی و سرکوب سیاه‌پوستان، روش خوبی برای گذراندن زمان نیست.

ایلان، دانشجوی یاغی

ماسک در سن ۱۹ سالگی در دانشگاه کوئینز ایالت اونتاریوی کانادا پذیرفته شد. او پس از گذشت دو سال از تحصیل خود در این دانشگاه به دانشگاه پنسیلوانیا در آمریکا منتقل شد و موفق به اخذ هم‌زمان دو مدرک کارشناسی فیزیک و کارشناسی اقتصاد در سن ۲۴ سالگی شد.

یک سال بعد او راهی کالیفرنیا شد تا وارد مقطع دکترا شود. ماسک برای کسب مدرک دکترا رشته فیزیک کاربردی و علم مواد را انتخاب کرد. او فقط دو روز در این رشته تحصیل کرد و بعد از ادامه تحصیل انصراف داد. ایلان ماسک می‌خواست روی ایده‌های بلندپروازانه خود تمرکز کند. او در سال ۲۰۰۲ موفق شد عنوان شهروندی ایالات متحده را به دست بیاورد تا به این ترتیب سه تابعیت آفریقای جنوبی، کانادا و آمریکا را به‌صورت هم‌زمان داشته باشد.

خارج از کلیشه‌های سینمایی

بسیاری از نوابغ تاریخ فناوری افرادی ساکت، عینکی، دور از جامعه و کم‌حرف توصیف شده‌اند. در فیلم‌ها و کتاب‌ها اغلب نوابغ این حوزه افرادی خیره به کامپیوتر هستند اما ماسک هرگز اینطور نبود. خانواده و دوستانش جوانیِ او را «یاغی و فرار از مدرسه» توصیف کرده‌اند. او در دوران نوجوانی همیشه در متن درگیری‌های فیزیکی مدرسه قرار داشت.

در دوران مدرسه، ماسک مرتب مورد آزار و اذیت همکلاسی‌های خود واقع می‌شد. در یکی از بدترین موارد این آزار و اذیت‌ها، هم‌کلاسی‌های ماسک او را از پله‌های مدرسه به پایین انداختند. سپس او را به‌قدری کتک زدند که ماسک هشیاری خود را از دست داد و در بیمارستان بستری شد.

ایلان ماسک همچنین از کلیشه «تلاش یک کودک فقیر برای رسیدن به اوج» هم خارج بود. پدر او ثروتمند بود و برای پیشرفت پسرش هرکاری می‌کرد. ماسک از این فرصت و سرمایه‌گذاری‌ها نهایت استفاده را برد. در سال ۱۹۹۵ ماسک و برادرش کیمبال، با سرمایه ۲۸ هزار دلاری پدرشان شرکت نرم‌افزاری و اینترنتی Zip2 را تأسیس کردند. شرکت تازه تأسیس آن‌ها راهنمای اینترنتی با نام «City Guid»  را در اختیار صنعت چاپ روزنامه قرار می‌داد. شرکت نوپا به سرعت به موفقیت رسید و آن‌ها توانستند با روزنامه‌های بزرگی مثل نیویورک تایمز و شیکاگو تریبیون همکاری کنند.

ایلان ماسک به راحتی میلیونر شد

ایده و سرمایه اولیه Zip2 متعلق به ایلان و برادرش بود اما هیات مدیره نپذیرفت او رییس هیات مدیره شود. درگیری‌ها بین این دو گروه در نهایت باعث فروش شرکت در سال ۱۹۹۹ شد. شرکت کامپک Zip2 را ۳۴۱ میلیون دلار خرید. هفت درصد از هزینه خرید یعنی ۲۲ میلیون دلار به شخص ایلان ماسک رسید و او قبل از رسیدن به سن ۳۰ سالگی میلیونر شد.

Elon Musk با بخشی از این سرمایه شرکت پرداخت اینترنتی X.com را راه‌اندازی کرد. او ۱۰ میلیون دلار یعنی کمی کم‌تر از نصف سرمایه خود را وارد این پروژه کرد. یک سال بعد شرکت تازه تأسیس او با Confinity که سرویس انتقال پولی با نام PayPal در اختیار داشت، ادغام شد. پس از آن، دو شرکت ادغام‌شده به‌صورت جدی بر سرویس انتقال پول متمرکز شدند و در نتیجه در سال ۲۰۰۱ این شرکت به PayPal تغییر نام داد. این شرکت امروز یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های این حوزه به‌شمار می‌رود.

ماسک البته یک سال بعد با هیات مدیره شرکت جدیدش هم دچار چالش شد. درگیری ماسک و هیات مدیره درباره انتقال زیرساخت‌های شرکت به ویندوز بود. این درگیری‌ها در نهایت منجر به کناره‌گیری او از ریاست شرکت شد. ایلان البته در هیات مدیره ماند و دو سال بعد شرکت را ۱.۵ میلیارد دلار به eBay فروخت. ماسک از این فروش ۱۶۵ میلیون دلار به دست آورد. این‌طور بود که او در کم‌تر از یک دهه صاحب سرمایه‌ای حدود د۲۰۰ میلیون دلار شد.

تولد اسپیس ایکس

ماسک همیشه شیفته ایده‌های مرتبط با فضا بود. او می‌خواست یک شرکت فضایی داشته باشد اما نمی‌دانست باید از کجا شروع کند. سال ۲۰۰۱ او و دو نفر از دوستانش راهی روسیه شدند. آن‌ها می‌خواستند برای ایده‌هایی که در سر داشتند تجهیزات دسته دوم تهیه کنند. این سه نفر دنبال چند موشک قاره پیما بودند که بتوانند ایده‌هایشان را با کمک آن‌ها اجرا کنند. آن‌ها پول لازم برای خرید چیزهایی که می‌خواستند را داشتند اما برای خرید موشک قاره پیما از روسیه به «اعتبار» نیاز داشتند نه سرمایه.

روس‌ها این سه تازه‌کار را حسابی دست انداختند و بعد از چند روز معتطل کردن، آن‌ها را بدون نتیجه به آمریکا برگرداند. ماسک و دوستانش البته از این اتفاق ناراحت نشدند. آن‌ها می‌دانستند که باید اعتبار بیشتری کسب کنند. یک سال بعد آن‌ها مایک گریفین که تجربه‌ کار برای CIA، ناسا، اوربیتال ساینس و چند شرکت و سازمان معتبر دیگر را داشت، برای خرید سه موشک قاره پیما به روسیه بازگشتند.

طرف روس این‌بار حاضر به مذاکره جدی شد. آن‌ها برای هر موشک هشت میلیون دلار می‌خواستند. ماسک پول خرید سه موشک با این قیمت را داشت اما می‌دانست روس‌ها تلاش می‌کنند قیمت محصولات خود را بسیار بالاتر از حدی که باید ببرند. این‌باره آن‌ها بودند که میز مذاکره را ترک کردند.

ایلان ماسک در بازگشت به این نتیجه رسید که تاسیس شرکتی برای ساخت این راکت‌ها هزینه‌ای کم‌تر برای او خواهد داشت. ماسک متوجه شد مواد خام مورد نیاز برای ساخت موشک تنها سه درصد قیمت آن را تشکیل می‌دهند. اسپیس ایکس توانست هزینه پرتاب موشک را با مضربی از ۱۰ کاهش بدهد و همچنان به حاشیه سودی ۷۰ درصدی دست پیدا کند. ماسک با سرمایه ۱۰۰ میلیون دلاری حاصل از پروژه‌های قبلی خود اسپیس ایکس را تأسیس کرد. به‌صورت هم‌زمان عنوان مدیر ارشد اجرایی (CEO) و مدیر ارشد تکنولوژی (CTO) این شرکت را در اختیار دارد. او درباره تأمین‌ بخش اعظم سرمایه‌ی شرکت‌هایش می‌گوید:

من همیشه از پول خودم در شرکت‌هایی که ایجاد می‌کنم سرمایه‌گذاری کرده‌ام. فکر نمی‌کنم استفاده صرف از پول مردم [در پروژه‌های شخصی] کار درستی باشد. نمی‌توانم از کسی بخواهم در چیزی سرمایه‌گذاری کند که حتی خود من حاضر نیستم در آن سرمایه‌گذاری کنم.

پیشرفت چشم‌گیری اسپیس ایکس

اسپیس ایکس راکت‌هایی با نام فالکون (الهام گرفته از نام فضاپیماهای Millennium Falcon در فیلم جنگ ستارگان) و کپسول‌های فضایی با نام دراگون تولید می‌کند. در سال ۲۰۰۸ ناسا با عقد قراردادی ۱.۶ میلیارد دلاری، وظیفه ارسال محموله به ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) طی ۱۲ پرتاب را به اسپیس ایکس سپرد. در همان سال موشک فالکون یکِ این شرکت اولین موشک خصوصی لقب گرفت که ماهواره‌ای را در مدار زمین قرار داد.

سال ۲۰۱۲ نیز فضاپیمای دراگون این شرکت، عنوان «اولین فضاپیمای ساخت یک شرکت خصوصی که به ایستگاه فضایی بین‌المللی متصل می‌شود» را به خود اختصاص داد.

ماسک با تأثیر از آیزاک آسیموف، اکتشافات فضایی را قدمی مهم در گسترش تمدن بشری و جلوگیری از انقراض نسل بشر می‌داند. او در این باره می‌گوید:

یک سیارک یا آتشفشان غول‌آسا می‌تواند به‌راحتی نسل بشر را منقرض کند. ما همچنین با تهدیدهایی روبه‌رو هستیم که حتی دایناسورها نیز با آن مواجه نبودند. ویروس‌های مهندسی‌شده، سیاهچاله‌های کوچک ساخته‌شده به دست بشر، گرمایش جهانی یا حتی تکنولوژی‌های ناشناخته‌ای که هرکدام می‌توانند به‌راحتی منجر به پایان بشریت شوند.

میلیون‌ها سال طول کشیده است تا بشر تکامل پیدا کند و ما ظرف ۶۰ سال گذشته توانسته‌ایم تسلیحات اتمی بسازیم که با استفاده از آن‌ها به‌صورت بالقوه می‌توانیم خودمان را کاملا از بین ببریم. دیر یا زود باید حیات را به فرای این گوی آبی و سبز گسترش دهیم یا با انقراض روبه‌رو شویم.

ایلان ماسک ماشین‌باز

ماسک سال ۲۰۰۴ به‌عنوان سرمایه‌گذار به تسلا موتورز ملحق شد. این شرکت یک سال پیش از آن توسط مارتین ابرهارد و مارک ترپنینگ تأسیس شد. در جریان بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸، ماسک به عنوان مدیر عامل و طراح ارشد محصولات تسلا موتورز انتخاب شد.

همان سال Elon Musk برای حفظ تسلا موتورز، مجبور شد که شرکت توسعه نرم‌افزار Everdream را به قیمت ۱۲۰ میلیون دلار به دل بفروشد. ایلان از سهامداران اصلی این شرکت بود. او این بودجه اضافی را به تسلا موتورز تزریق کرد. علاوه بر آن، مک لارن F1 مورد علاقه خود را فروخت و شرکت را از ورشکستگی نجات داد. ماسک حتی به مشتریان خود ضمانت شخصی داد که در صورت شکست کسب و کار مبالغی که هزینه کرده‌اند را بازمی‌گرداند.

افت صنعت خودرو چشمگیر بود. در این بین دایملر آگ یک بنگاه اتومبیل آلمانی بر روی تسلا موتورز سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دلاری کرد. این شرکت کمک کرد تا شرکت از این بحران نجات یابد. مدتی بعد دپارتمان انرژی ایالات متحده، گنجایش تسلا موتورز را در میان شرکت‌های حمل و نقل نوآورانه تصویب کرد و آن را برای دریافت وام مجاز خواند. بسیاری این حمایت را حاصل همکاری‌های پشت پرده ماسک با دولت آمریکا می‌دانستند.

ماسک همیشه می‌خواست ایده‌هایش را با دیگران با اشتراک بگذارد. او معتقد بود خودروهای برقی آینده این صنعت خواهند بود. به همین دلیل سال ۲۰۱۴ اعلام کرد اختراعات تسلا موتورز را رایگان در اختیار دیگران قرار خواهد داد.

دامنه فعالیت‌های تسلا موتورز بسیار گسترش پیدا کرده است و دیگر تنها محدود به صنعت اتومبیل نمی‌شود. به همین دلیل، اوایل سال ۲۰۱۷ این شرکت با حذف عبارت «موتورز» از انتهای نام خود به «تسلا» تغییر نام داد.

ایلان ماسک شاید آدم فضایی باشد

رفتارهای عجیب ماسک، همیشه او را در متن تئوری‌های عجیب و غریب قرار داده است. او یکی از طرفداران تئوری وجود حیات هوشمند در سیاره‌های دیگر است. ماسک عقیده دارد که به احتمال بسیار زیاد، حیاتِ ساده در دیگر سیارات وجود داشته باشد. او در مورد حیات هوشمند می‌گوید:

امیدوارم حیات هوشمند دیگری هم در جهان قابل رؤیت وجود داشته باشد … فکر می‌کنم احتمال وجود حیات هوشمند از عدم وجود آن بیشتر باشد، هرچند چنین نظری تنها حدس محض است.

او ایده‌های عجیب و غریب دیگری هم دارد. ماسک تئوری شبیه‌سازی «simulation hypothesis» را مطرح می‌کند. او در این باره می‌گوید:

اینکه هیچ حیات هوشمند دیگری پیدا نمی‌کنیم، ممکن است به این دلیل باشد که درون یک شبیه‌سازی قرار گرفته‌ایم … درست مانند زمانی که یک بازی کامپیوتریِ سبک ماجراجویی بازی می‌کنید و به ستاره‌ها می‌نگرید. اما هرگز نمی‌توانید به آن‌ها برسید. اگر درون شبیه‌سازی هم نباشیم، شاید درون یک آزمایشگاه باشیم و یک تمدن فوق پیشرفته‌ی بیگانه صرفا از روی کنجکاوی در حال تحقیق روی روند تکامل ما باشد.

چنین ایده‌هایی او را به متهم اصلی تئوری توطئه آدم فضایی‌ها تبدیل کرده است. گروهی از علاقه‌مندان به این تئوری عجیب می‌گویند ماسک مامور آدم فضایی‌ها روی زمین است. طبق این تئوری ماسک قرار است زمین را برای حمله فضایی‌ها آماده کند.

ایلان ماسک و ارزهای دیجیتال

سال ۲۰۱۴ ماسک اولین برخوردهای عمومی را با دنیای رمز ارزها داشت. ۸ اکتبر این سال او در مصاحبه‌ای از بیت کوین که در آن زمان پنج ساله بود حمایت کرد. او البته تاکید کرد انتظار آینده‌ای روشن برای ارزهای دیجیتال ندارد چراکه این بازار به‌زودی تبدیل به بازار سیاه خواهد شد.

سه سال بعد از این و در سال ۲۰۱۷ با اوج‌گیری تلاش‌ها برای پیدا کردن ساتوشی ناکاموتو، ساهیل گوپتا مهندس سابق اسپیس ایکس در مقاله‌ای ادعا کرد ایلان ماسک ساتوشی ناکاموتو است. ماسک کمی بعد این مسئله را تکذیب کرد اما تا امروز بسیاری افراد تلاش کرده‌اند او را ساتوشی معرفی کنند.

سال ۲۰۱۸ شکار تصویری از ایلان ماسک درحال مطالعه کتاب «توضیح ساده رمز ارزها» در حاشیه یک سخنرانی، جنجال‌ساز شد. جولیان هوسپ نویسنده کتاب مدعی شد ماسک کتاب را تحسین کرده و یک نسخه از آن را برای مطالعه برداشته است.

پس از این بود که ماسک به یکی از چهره‌های جنجالی حوزه رمز ارزها تبدیل شد. از سال ۲۰۱۸ تا امروز او بارها و بارها درباره ارزهای دیجیتال اظهار نظر کرده است. اظهارنظرهایی که گاهی تاثیرهای جدی روی بازار دارند.

داستان عاشقانه ایلان ماسک و دوج کوین

دوج کوین تا پیش از جنجال‌های ماسک قیمت چندانی نداشت. هرچند خرید دوج کوین پیش از این هم بین بسیاری گیمرها رواج داشت اما این ایلان ماسک بود که این میم کوین را به جمع مهم‌ترین ارزهای دیجیتال جهان برد.

دقیق مشخص نیست چرا و چه زمانی اما ماسک عاشق دوج کوین شد. او با اظهارنظرهای مثبت درباره این رمز ارز باعث اوج‌گیری چندین باره قیمت آن شد. صعودهای چند صد و چند هزار درصدی در مدت بسیار کوتاه باعث میشد افراد بیشتری به خرید این ارز علاقه‌مند شوند. او که نهنگ ارز دیجیتال دوج هم به‌شمار می‌رود با خرید آن به ثروتمندترین انسان روی زمین تبدیل شد.

او در سال ۲۰۲۱ به دیگر میم کوین مهم بازار یعنی شیبا اینو علاقه نشان داد. توییت‌های ماسک درباره رمز ارزهای ضعیف باعث رشد چشم‌گیر آن‌ها می‌شود.

تسلا بیت کوین خرید

تسلا مهم‌ترین و بزرگ‌ترین کسب‌وکار ایلان ماسک سال ۲۰۲۱ رسما اعلام کرد حدود هشت درصد سرمایه خود را صرف خرید بیت کوین کرده است. این خبر باعث هجوم سرمایه‌گذاران خرد به بازار بیت کوین شد.

تسلا در بیانیه خود اعلام کرد:

در ژانویه ۲۰۲۱، سیاست‌های سرمایه‌گذاری خود را به‌روز کردیم تا انعطاف بیشتری برای متنوع‌سازی برایمان فراهم شود. باید بتوانیم حداکثر سود را از پول نقدی که مازاد بر نقدینگی عملیاتی ماست (نقدینگی عملیاتی به توانایی یک شرکت برای نقدکردن سریع دارایی‌ها به‌منظور پرداخت هزینه‌های عملیاتی گفته می‌شود) به دست آوریم.

ماسک بعد از انتشار این خبر اعلام کرد خودش هم بیت کوین دارد اما درباره مقدار آن‌ها صحبت نکرد. کمی بعد اما این شرکت به دلیل آنچه «آسیب بیت کوین به محیط زیست» اعلام کرد، بیت کوین‌های خود را فروخت.

دو ماه بعد از این خبرِ بد برای بیت کوین، ایلان ماسک اعلام کرد در صورت رفع مشکلات محیط زیستی تسلا مجدد بیت کوین می‌خرد. او حتی اعلام کرد این شرکت حاضر است محصولات خود را به‌جای پول در ازای بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال بفروشد.

ایلان ماسک ارزهای دیجیتال را کنترل می‌کند؟

شورای استخراج بیت کوین سال ۲۰۲۱ در بیانیه‌ای اعلام کرد نظرات Elon Musk هیچ نقشی در تصمیم‌های این شورا ندارد. این شورا در ‌سایت رسمی‌اش خود را با عنوان «انجمن داوطلبانه و آزاد استخراج‌کنندگان بیت کوین متعهد به شبکه و اصول اساسی آن» توصیف کرده است.

علاوه‌بر این خالقان ارزهای مهمی مثل اتریوم و کاردانو بارها درباره استقلال ارزهای خود از تصمیم‌های ماسک اظهارنظر کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد تاثیر اظهارنظرها و توییت‌های ماسک روی بازار رمز ارزها در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به شکل چشم‌گیری کاهش داشته است.